صنایع دستی و هنر- پرده‌های پنهان از جهانی که هنوز ندیده‌اید!

صنایع دستی در هر گوشه ای از جهان ، نقشی از هنر و زیبایی را در خودش جای داده است ، از آثار بزرگ هنرمندان تاریخی تا نمونه های کوچکتر و محلی ، که هر کدامشان ، داستانی از خلاقیت ، زیبایی ، درد و رنج این مسیر را برای ما روایت می کند، اما برخی از این آثار، نه تنها هنر، بلکه یک زندگی و یک فرهنگ را نشان می دهد. به واسطه دستان زرین و مهربان هنرمندان ، صنایع دستی به عنوان یک اصطلاح فرهنگی و اجتماعی ، از جاه طلبی و زیباشناسی انسان ، به سمت زندگی روزمزه و تجربه ساده انسانها از محصولات دستساز ، سوق پیدا کند .

هر قطعه از دستازه های هنری، خودش دارای یک داستان عمیق است که مفهوم خاص خودش را دارد ، از هنر بافتن، قالیچه های دستبافت ، تا صنعت ظروف سفالی ، هر کدام از این آثار به ما یادآوری می کند که هنر و زیبایی می تواند در جزئیات کوچک و ساده زندگی ما حضور داشته باشد و  نه تنها نشان دهنده هنر و زیباییست ،  بلکه نمایانگر تلاش و کوشش ، درد و رنج ، خلاقیت و نوآوری انسانها و هنرمندان در طول تاریخ بوده که برای حفظ بقاء ، مبادله کالا با کالا  و کسب درآمد و همچنین حفظ فرهنگ و ارزش های  ، عاشقانه قطعه ای از قلب خود را می ساختند که بخشی را در فروشگاه آنلاین  دسترنج می تونی پیدا کنی.

در این مقاله به بررسی عمیق تر و جذابتر در مورد صنایع دستی می پردازیم و از زوایای مختلف در مورد این صنعت صحبت می کنیم و در نهایت امیدواریم این سفر در دنیای زیبای صنایع دستی ، شما رو به جهانی پر از زیبایی ، خلاقیت و ارزش های انسانی هدایت کند و خاطرات نسل های گذشته و حال را مجدد برای شما  تداعی کند. در ادامه با وبلاگ دسترنج همراه باش

ظروف دستساز

تعریف صنایع دستی از منابع و زبان بزرگان ادبیات

به معنی صنایع دستی در دایرة المعارف بریتانیکا اشاره شده است که به گروهی ازصنایع گفته میشود که تخصص ، ذوق ، مهارت  و بینش انسان در طراحی و تولید آن نقش اساسی ایفا کرده باشد .

1-از منظر استاد علی اکبر دهخدا  عبارت است از آن چیزی که با دست ساخته میشه.

2-استاد دکتر محمد معین معتقد است صنعت هایی که دست در آن دخیل است مانند؛ پارچه بافی ، نمد بافی ، منبت و قالیبافی.

3- آخرین تعریف توسط برخی از کارشناسان دپارتمان صنایع دستی ایران اعلام شده که به مجموعه ای از هنر و صنعت اطلاق میشود که عمدتاً با استفاده از مواد اولیه ی بومی وانجام قمستی ازمراحل اساسی تولید به کمک دست و ابزار دستی موجب تهیه وساخت محصولاتی میشود که درهر واحد آن ذوق هنری و خلاقیت فکری صنعتگر سازنده بنحوی تجلی یافته و همین عامل وجه تمایز اصلی اینگونه محصولات ازمصنوعات مشابه ماشینی وکارخانه ای میباشد. با این همه، ازآنجا که تاثیرفوق العاده ای سنتها و رسوم منطقه ای در محصولات دست ساز بخوبی قابل رویت است ،تعریف مشخص و معینی به عنوان یک تعریف استاندارد از آنچه صنایع دستی نامیده میشود نمی توان به دست آورد ، ولی با توجه به تعاریف فوق الذکر و سایر تعاریفی که تاکنون دراین زمینه عنوان شده ، میتوان ویژگیهای زیر را برای محصولات دست ساخته قایل شد

4-هنرهای صناعی بخشی از هنرهای سنتی است که حقیقت متعالی هنر را با فنون و مهارت‌های صنعتی متناسب آمیخته و با قابلیت تکثیر در متن زندگی فردی و جمعی عرضه کرده است (گروه هنرهای سنتی فرهنگستان هنر- نامه‎ی شماره‌ی ٩٩۴ مورخ ١۶/٠٧/٨۶ فرهنگستان هنر به دفتر برنامه‌ریزی و تالیف آموزش‌های فنی و حرفه‌ای و کار و دانش).

5- صنایع دستی ایرن مجموعه‌ی بزرگی از رشته‌ها و صنایع بی نظیر است که با محوریت هنر و ذوق زیباشناختی ، خلاقیت اقوام ایرانی و با بهره‌گیری و با  هدف کاربردی بودن در زندگی روزمره مردم تولید گردیده و از قدمتی به درازای تاریخ ایران برخوردار است (سازمان صنایع دستی ایران- 1383 ).

6-  محصولات دست ساز به محصولاتی گفته می شود که کاملا توسط «دست» یا «دست و ابزار» طراحی و تولید می شود. با استفاده از ابزار مکانیکی ، تا زمانی که نقش دست ،  به عنوان مهم‌ترین و اصلی‌ترین شاخص تولید باقی بماند بلامانع است.

7- صنایع دستی از مواد خام تولید شده و قابلیت دارد که به تعداد نامحدود تولید بشه. این محصولات می‌توانند کالای (سرمایه‌ای) و مصرفی (کاربردی) هنری دارای جنبه‎‌های زیبایی‌شناختی، خلاقانه و تزئینی دارای بار فرهنگی، سنتی و دارای جنبه‌ی نمادین دینی و اجتماعی باشد (سمپوزیم بین‌المللی یونسکو- ITC مانیل فیلیپین سال 1997).

8- صنایع دستی از نگاه سازمان یونسکو عبارتند از محصولاتی که تماما با دست و با به کمک ابزار ساخته شده‌اند. می‌بایست مهم‌ترین بخش در تولید محصول تمام‌شده، کار دست صنعتگر باشد. استفاده از ابزار مکانیکی مجاز است. صنایع دستی از مواد خام و به تعداد نامحدود ساخته می‌شوند. این محصولات ممکن است ابزاری، زیبایی‌شناختی، هنری، خلاقانه، دارای بار فرهنگی، تزئینی، کاربردی، سنتی و یا از لحاظ مذهبی و اجتماعی نمادین و مهم باشند.

9- هنرهای دستی به آن رشته از صنایع اطلاق می شود که تمام یا قسمتی از مراحل ساخت فرآورده‌های آن با دست انجام گرفته و در چهارچوب فرهنگ و بینش‌های فلسفی، ذوق و هنر انسانهای هر منطقه با توجه به میراث‌های قومی آنان ساخته و پرداخته می‌شود (شورای صنایع دستی ایران- 1348).

10- کار دستی  به مجموعه‌ای از «هنر-صنعت»‌ها اطلاق می‌شود که به طور عمده با استفاده از مواد اولیه‌ی بومی و انجام قسمتی از مراحل اساسی تولید به کمک دست و ابزار دستی موجب تهیه و ساخت محصولاتی می‌شود که در هر واحد آن ذوق هنری و خلاقیت فکری صنعتگر سازنده به نحوی تجلی یافته و همین عامل وجه تمایز اصلی این گونه محصولات از مصنوعات مشابه ماشینی و کارخانه‌ای است (گروهی از کارشناسان سازمان صنایع دستی ایران- 1362).

11- گروه هنرهای سنتی فرهنگستان هنر، واژه‌ی هنر های صناعی را گویاتر و کامل‌تر از واژه‌ی صنایع دستی می‌داند و پس از ارائه‌ی تعریفی از هنرهای سنتی، برای هنرهای صناعی به عنوان زیرمجموعه‌ی مهمی از هنرهای سنتی تعریف زیر را نیز ارائه داده است:

هنرهای سنتی: با منشأ گرفتن از مبدأ واحد، محمل سیر و سلوکی فردی است که از طریق دریافت شهودی بر مبنای آدابی معنوی و به شیوه‌ی استاد و شاگردی انتقال می‌یابد و صورتی از تجلیات گوناگون زیبایی حقیقی را متناسب با شرایط زمانی و مکانی در اثر هنری متعین می‌سازد.
هنرهای صناعی : بخشی از هنرهای سنتی است که با بهره‌گیری از فنون و مهارت‌های متناسب و با قابلیت تکثیر غیرماشینی در متن زندگی فردی و جمعی عرضه می‌شود.

در پایان به 12 مورد تعریف  از بزرگان و منابع متعدد در مورد صنایع دستی اشاره کردیم در ادامه می خواهیم گریزی به تاریخچه آن در جهان بزنیم ، لطفا با همراه باش

این مقاله به مرور با توجه به نیاز مخاطب در حال کامل شدن است و در آینده نزدیک شاهد محتوای کاملتری خواهید بود.